Πώς φτάσαμε ώς εδώ; Το Δημόσιο Χρέος (μέρος δεύτερο)

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, προτού χάσει τις εκλογές του 1993, πρόλαβε να βάλει τη χώρα σε ύφεση και να αφήσει έλλειμμα ύψους 13,8%.
Για την κυβέρνηση του Κ. Σημίτη, ο στόχος ήταν η είσοδος στην ΟΝΕ πάση θυσία. Η δημιουργική λογιστική στα καλύτερά της. Επί πρωθυπουργίας Κώστα Καραμανλή το χρέος εκτινάχθηκε στα ύψη και η ελληνική αξιοπιστία στο εξωτερικό έπιασε πάτο. Παρά τις απογραφές και αναθεωρήσεις -ή και εξαιτίας αυτών- του κ. Αλογοσκούφη. Με τον ερχομό του Γ. Παπανδρέου στην εξουσία μπήκε στη ζωή μας και το ΔΝΤ.

Γιατί τα έξοδα ήταν σχεδόν πάντα μεγαλύτερα από τα έσοδα


Οι θεωρητικοί υποστηρίζουν πως υπάρχουν δύο πολιτικές για τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Η μία έχει στόχο την ευημερία της κοινωνίας και διοχετεύει χρήματα -κυρίως δανεικά στη δική μας περίπτωση- προς την κοινωνία. Η άλλη δεν ενδιαφέρεται τόσο για την εφήμερη ικανοποίηση της κοινωνίας, αλλά για διατηρήσιμη ανάπτυξη και δεν δίνει πόρους για κατανάλωση.

Υπάρχει όμως και μία τρίτη πολιτική, αυτή που θεωρητικά ήθελε να εφαρμόσει ο σημερινός πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου. Να μην υποθηκεύει τα εισοδήματα των επόμενων γενιών με χρέη, αλλά να αναδιανείμει το εισόδημα, φορολογώντας τα μεγαλύτερα εισοδήματα. Μόνο που αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και χρόνια. Γιατί, πολύ απλά, οι ελληνικές κυβερνήσεις, εκτός από την αλόγιστη σπατάλη του δημόσιου χρήματος, δεν μπόρεσαν ποτέ να πατάξουν τη φοροδιαφυγή.

1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι άμεσοι φόροι, δηλαδή οι φόροι που προκύπτουν από τη φορολόγηση του συνολικού εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, ήταν 4,4% του ΑΕΠ στην Ελλάδα το '88, όταν το ίδιο έτος ήταν 16,4% στο Βέλγιο, 11,7% στη Δανία, 7,6% στη Γαλλία, 12,9% στην Ιταλία κ.λπ. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα αντλούσε το χαμηλότερο ποσοστό άμεσων φόρων ανάμεσα σε όλες τις τότε χώρες-μέλη της Ε.Ε. Δέκα χρόνια μετά, το ποσοστό των άμεσων φόρων αυξήθηκε στο 8,5% όταν όμως ο μέσος όρος στην Ε.Ε. ήταν 12,1%. Το 2008 το ποσοστό για την Ελλάδα μειώνεται σε 7,7% όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη ανεβαίνει στο 12,2%.

2. Η Ελλάδα, χώρα της Ε.Ε. και ανατολικό σύνορο αυτής, ξοδεύει τεράστια ποσά για αμυντικές δαπάνες, οι οποίες ελάχιστα συνεισφέρουν στην εγχώρια παραγωγή. Σύμφωνα με την επίσημη λίστα της CIA, οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας αντιστοιχούν στο 4,3% του ΑΕΠ της. Στην ίδια λίστα, άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πορτογαλία και το Βέλγιο εμφανίζονται με δαπάνες που αντιστοιχούν στο 2,3% και 1,3% αντίστοιχα. Εάν, λοιπόν, η Ελλάδα έριχνε τις δαπάνες της σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά της Πορτογαλίας, θα γλίτωνε περί τα 4 δισ. ευρώ ετησίως. Μέσα μια 10ετία, δηλαδή, θα μπορούσε να εξοικονομήσει 40 δισ. ευρώ και με τα σημερινά δεδομένα.

3. Μια άλλη περίπτωση διόγκωσης του χρέους ήταν η παντοτινή λειτουργία υπό κρατικό έλεγχο ζημιογόνων οργανισμών.

4. Ο Κώστας Καραμανλής όταν ανέλαβε τα ηνία της χώρας μίλησε για επανίδρυση του κράτους, αναδιοργάνωση και εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών, από την οποία θα αντλούσε όφελος 10 δισ. ευρώ. Εκανε συχνά μνεία για ανάγκη μείωσης του κράτους. Ωστόσο, στην πενταετία διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας δημιουργήθηκαν περίπου 700 νέοι οργανισμοί, με ετήσιο κόστος γύρω στα 200 εκατ. ευρώ ετησίως.

5. Τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις, δηλαδή από την πώληση δημόσιας περιουσίας, αντί να αξιοποιούνται αποκλειστικά για τη μείωση του δημόσιου χρέους, κατευθύνονταν σε κάθε λογής ενισχύσεις και επιδοτήσεις. Αυτό το συμπέρασμα προέκυψε έπειτα από ερώτηση του βουλευτή του Συνασπισμού Π. Λαφαζάνη στη Βουλή, ο οποίος ζήτησε στοιχεία για το πού πάνε τα χρήματα των αποκρατικοποιήσεων. Από την εξέλιξη του ειδικού λογαριασμού προέκυψαν τα εξής: Τα συνολικά έσοδα από το 2000 έως τις 31.10.2009 ανήλθαν σε 17.427.665.484 ευρώ, ενώ την ίδια περίοδο οι πληρωμές για να καλυφθούν ανάγκες του Δημοσίου ήταν 16.953.394.531 ευρώ. Από αυτά, μόνο 2.999.362.773 ευρώ χρησιμοποιήθηκαν για αντίστοιχη μείωση δημόσιου χρέους.

6. Ελλειμμα ανταγωνιστικότητας. Η Ελλάδα εισάγει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες από όσα εξάγει. Ετσι, η οικονομία λειτουργεί σε καθεστώς χαμηλής παραγωγικότητας και αναγκάζεται να δανείζεται για να διατηρεί ένα σταθερό βιοτικό επίπεδο. Ομως μακροπρόθεσμα αυτή η κατάσταση οδηγεί σε υποβάθμιση, καθώς μεταφέρονται συνεχώς πόροι και εισοδήματα στο εξωτερικό για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους.

Πηγή: Ε